Vandaag weer eens op pad met Patricia. Door wederzijdse vakanties en kinderen die onze zorg nodig hadden al een poos niet samen gewandeld. We besloten dicht bij huis te blijven en ik vond een nog niet gelopen wandeling rond Gouda.
De start was bij station Goverwelle en al snel liepen we door het het Goudse hout.
Het was een verrassend groene tocht, veel bomen, wat weilanden en een veenweidegebied.
We kwamen langs een gerestaureerde Dubbele Reeuwijkse Sluis;
 |
Dit verlaat stamt vermoedelijk uit 1604. Het is een drieweg schutsluis (= dubbel verlaat) want de sluis heeft 3 ingangen. Dit is de kleinste en de oudste van Nederland en is in 2010 gerestaureerd.
Langzaam naderden we de eerste bebouwing van Gouda en al snel liepen we in de binnenstad. We kwamen langs de Agnietenkapel (uit 1450). Het Agnietenklooster werd na de Reformatie afgebroken maar de kapel bleef bespaard voor lakenfabricage en na 1653 kwam er bijna 3 eeuwen de lommerd (Bank van Lening) in. Hier konden Gouwenaren tegen een onderpand geld lenen.
Inmiddels wordt het gebouw gebruikt voor culturele evenementen en ontvangsten.
Hierna liepen we het hartje centrum in. Leuk doorkijkje op achterkant van de Waag en het Stadhuis;
Patricia was nog niet eerder in Gouda geweest en ik wilde graag het Waaggebouw in. Het bleek dat het museum alleen met een rondleiding te bezichtigen is en over 4 minuten zou starten. Dus we melden ons er allebei voor aan.
Er was niet zo veel te zien maar de gids wist veel te vertellen (antwoorden op vragen daar had ze het een stuk moeilijker mee!) en dat maakte het leuk. Alleen had het ook wat korter gekund.
Eerst vertelde ze wat verhalen over de buitenkant.
De bovenverdieping was eigenlijk voor de waag-functie niet belangrijk en werd van 1668 tot 1907 door de Goudse schutterij gebruikt als wapenkamer. Daarna werd de ruimte onder andere gebruikt als expositieruimte, kantoor van een veearts en kantoor van de reinigingsdienst. Sinds 1995 is de Waag het Gouda Cheese Museum.
Op het reliëf in de voorgevel staan mensen afgebeeld die kaas wegen en notities maken. De meest rechter persoon is een Arabier. Mogelijk is hij erop afgebeeld omdat Arabieren al kaas maakten in gedroogde magen van hun dieren, of misschien leek zijn tulband op een kaas.
Doordat het marmer ging verweren werd in 1998 het reliëf vervangen door een kopie in dezelfde marmersoort. Er ontstond commotie dat het copie te wit was, maar marmer verweert (wordt grijs) en versuikert (wordt bros en korrelig). Het oude reliëf is te bezichtigen op de 1e etage;
De voet van de linker man hielp mogelijk het gewicht van de kazen wat te verzwaren!
Ter weerszijden van het reliëf bevinden zich de wapens van de vier burgemeesters van Gouda in 1668.
De Waag is in 1668 gebouwd nadat Gouda in 1667 van de Hollandse Rekenkamer het recht van de Waag voor vijftien jaar had kunnen pachten (en werd daarna stilzwijgend verlengd). Met de bouw van de Waag werd tevens de hoogte van de andere gebouwen in de omgeving genormeerd. De daklijst van de naastliggende herberg De Oude Salm moest volgens voorschrift van het stadsbestuur ten minste 6 voet (1.70 meter) lager zijn dan die van de Waag. Uit ongerief heeft hij een gevelsteen in zijn herberg laten metselen van een sacherijnige zalm met de tekst 'Niet te hooch niet te laech van passe';
Herberg de Oude Salm wordt al in 1551 vermeld en geldt als de oudste herberg van Holland.
Oorspronkelijk werden er in de Waag allerlei zaken gewogen, maar van lieverlee is het gebruik van de Waag beperkt tot het wegen van kaas.
Binnen is op de begane grond nog een weegschaal te zien. De weegschaal kon in zijn geheel naar buiten worden verplaatst via een houten schuifsysteem aan het plafond;
Hierna liepen we naar boven waar we het originele marmeren reliëf konden bekijken.
De gids vertelde ook nog over andere handel van Gouda. Jaarmarkten in de 15e eeuw. Heffing van belasting op graan voor de bierbrouwerij. Wollen lakens (16e eeuw), tabakspijpen van klei, aardewerk, kaarsen en stroopwafels.
De diverse nijverheden werden in apothekerskasten tentoon gesteld; in een foeilelijke kleur blauw dat 'vliegen zou afschrikken'.
Vooral kaarsen werden een wereldsucces omdat de Goudse kaarsen niet dropen door een andere grondstof te gebruiken. Helaas nam de vraag aan het eind van de 19e eeuw af door de uitvinding van de gloeilamp.
Door met hun tijd mee te gaan en in te spelen op de marktvraag bleef Gouda een welvarende stad. Ook omdat de scheepvaart dwars door Gouda moest varen (oa naar Rotterdam) en deze doortocht door Gouda via diverse sluizen soms dagen in beslag nam.
Op zolder tenslotte werd de geschiedenis van kaas verteld. Nomaden maakten 5000 jaar geleden al kaas. In Nederland sinds de prehistorie; rond 800 BC.
Op zolder kon je diverse oude attributen bewonderen, zoals de vaten waarin kaas gemaakt werd;
Hierna hadden we genoeg gezien en liepen via de markt om het Stadhuis langs de Sint Janskerk. (meer informatie over de kerk in een ander blog);
Misschien wel de bekendste Gouwenaar is Erasmus. Hij is rond 1469 geboren als onwettige zoon van een Goudse priester en diens huishoudster. Hij ging in Gouda naar de Latijnse school, studeerde in Deventer en Utrecht en in een klooster net buiten Gouda.
We liepen langs het Catharina Gasthuis, nu Museum Gouda, in de middeleeuwen het ziekenhuis van de stad. Dit is de in- en uitgang van het museum;
In de poort is nog een reliëf van de looihal te bewonderen; het is een herinnering aan de lakentijd van Gouda; hier werd het laken gekeurd en van een loden zegel voorzien;
Hierna kwamen we langs het Sint Margarethaklooster. Dat werd in 1572 geplunderd en in brand gestoken. In 1599 werd het verbouwd tot aalmoezeniersweeshuis. In 1642 kreeg het pand een nieuwe voorgevel (links onder). In de 18e eeuw werd het poortgebouw neergezet met het reliëf met de weeskinderen (rechts onder);
Hierna liepen we de stad weer uit en via het Houtmansplantsoen, het groene Jaagpad van Ooijen en langs de Hollandse IJssel kwamen we door het Baden Powell Plantsoen en Gouds Geschenk. We waren inmiddels al 5 uur onderweg en waren allebei best moe, dus we besloten het laatste kilometertje een beetje af te snijden omdat er ook een dreigende onweerslucht aan kwam.
We redden het precies voor de bui en tevreden reden we naar huis.
.
No comments:
Post a Comment