12 maart. Topkapi paleis, Hagia Sophia kathedraal/moskee/museum en de Blauwe Moskee.

Omdat ik 4 volle dagen in Istanbul zou blijven, wilde ik de hoogtepunten een beetje verdelen over de 4 dagen. Maar nu de opmars van Corona steeds sterker wordt, had ik geen idee of ik niet iets eerder naar huis zou moeten dus vandaag maar als eerste naar het Topkapi Paleis. Dit paleis is gebouwd in opdracht van sultan Mehmed in 1459, 6 jaar na de verovering van Constantinopel. In de 15e en 16e eeuw was dit paleis de belangrijkste woning en werkplek van de sultan, ondanks de aardbeving in 1509 en een grote brand in 1665. Na de 17e eeuw verloor Topkapi gaandeweg zijn positie. Langs de Bosphorus werden nieuwe modernere paleizen gebouwd; in 1856 verhuisde sultan Abdulmejid I de hofhouding definitief naar het Dalmabahce paleis (zie blog van gister). In 1923, toen de laatste sultan afgezet was, werd Topkapi definitief een museum. Het complex heeft honderden kamers. Alleen de belangrijkste zijn nu nog te bezichtigen. Het paleis heeft nauwelijks nog meubels, maar wel een enorme collectie kleding, wapens, relikwieën, manuscripten, en huisraad. Je mocht overal foto’s van nemen behalve van museumstukken. Het meest waardevolle stuk is de ‘Spoonmaker’s diamond’; een peervormige diamant die echter aan mijn aandacht ontsnapt is. Er waren nergens wachtrijen, ook niet bij de kaartverkooploketten, en al het was een enorm complex (gebouwd op ongeveer 650.000 m2) het was toch best druk. Ik wil niet weten hoe het hier in het hoogseizoen is! Het complex bestaat uit 4 binnenplaatsen met talrijke kleine gebouwen en een harem met geheime gangen, waar de vrouwelijke familieleden van de sultan met zwarte eunuchen woonden. Na de indrukwekkende hoofdingang met tughra’s (soort Islamitische ‘handtekening’) van belangrijke sultans boven en naast de ingang; kwam ik op de 2e binnenplaats. Er was geen plattegrond en ik dwaalde een beetje rond.  Ik vond op internet een aardig plattegrondje om jullie een idee te geven waar ik het over heb; Grijs is de eerste binnenplaats (is minstens 2 keer zo groot als het groene oppervlak) Groen is de 2e binnenplaats. (Rechter zijkant zijn allemaal keukengebouwen) Rose is de harem. Geel is de 3e binnenplaats met raadszaal en bibliotheek (De 2 blokjes in het midden) Oranje is de 4e binnenplaats; hier heb je het beste zicht op de Bosphorus en de Halic rivier. Aan de linkerkant was er een opvallend gedecoreerd gebouw met een klokkentoren; Het bleek een tentoonstelling te bevatten van oa uurwerken, munitie, serviesgoed. Allemaal van dat pronkerige soort. Aan de rechterkant van de 2e binnenplaats lagen de enorme keukens met de opvallende schoorstenen. Hier werd door 800 man het eten voor de hele huishouding (4000 man) geproduceerd. De schoorstenen op de achtergrond van deze holle boom. Er staan een paar van deze bomen, uitgehold door schimmels maar nog steeds levend. Via een volgende poort (‘Gate of Felicity’) liep ik de 3e binnenplaats op; Ik kwam direct bij de ingang van de raadszaal; Deze had aan alle kanten deuren; voor diverse leden van de hofhouding, voor bezoekers en de sultan had zijn eigen deur. De gouden troon, een enorme bank en de open haard waren nog te bezichtigen; Direct achter de raadszaal was de bibliotheek; De boeken in de bibliotheek zijn replica’s om de kostbare originele manuscripten en boekwerken te beschermen; De harem kon je via de 2e en via de 3e binnenplaats betreden. Ook deze harem had een aparte entreeprijs; hierdoor was het een stuk rustiger binnen. De harem heeft meer dan 400 kamers. Je kon helaas niet overal komen. Ik had de geheime gangen wel willen ontdekken. Het trapje aan de linkerkant was het opstapje voor de sultan op zijn paard. Die kwam dus het 1e deel van de harem in! In de harem waren een paar lange gangen. Veel muren waren betegeld en de vloer was meestal van keien, soms van marmer (badkamers) of van hout (huis- en slaapkamers). De muurtegels deden vaak ‘delfts-blauw’ aan. In mijn ogen een bont allegaartje en misschien koel ik de zomer, maar in de lente nog erg kil!   De luiken en deuren die uitkwamen op de gangen, waren de kamers van de concubines en kinderen. Ik kan me niet voorstellen daar je hele leven te moeten doorbrengen; Dit was de kamer van de moeder van de sultan; En dit was de slaapkamer van de sultan;  De badkamer die de sultan en zijn moeder deelden;  De toilet had nog geen spoelsysteem (in het nieuwe kasteel wel). Dit was de huiskamer van de sultan, met een balkon op de 1e verdieping; En dit was het plafond van de huiskamer, met nog een stukje balkon; Hier waren nog meer kamers, op de 1e etage, die je niet kon bezichtigen. Deze kamers hadden uitzicht op de binnenplaats van de harem en op het (ondiepe) zwembad; Als laatste de gebedsruimte in de harem; Ik vond het echt bijzonder om hier te kunnen lopen!  Hierna liep ik naar de 4e binnenplaats, waar je een goed uitzicht had over de Bosphorus en de Halic rivier. Je zag de oude muren van de binnenstad, en ook de treinrails en een klein stukje van een autoweg; Op de 4e binnenplaats waren weer diverse gebouwen; Dit was de Yerevan Kiosk; de sultan kon hier 40 dagen in retraitre. Van binnen zag het er zo uit; Het gebouw waar de mensen voor lopen, is de besnijdenis kamer voor de jonge prinsjes. Binnenkant; In een ander gebouw kon je 37 schilderijen van diverse sultans bekijken. De meeste waren echter replica’s om de originelen te beschermen tegen de invasie bezoekers. Hier waren ook enkele van de ‘meest heilige relikwieën van de moslim wereld’ tentoongesteld. Zelf vond ik de staf van Mozes en de voetafdruk van Mohammed het meest indrukwekkend maar ik betwijfel bij beide of ze wel echt zijn. (Net als alle tanden van Mohammed die overal ter wereld in kistjes tentoongesteld worden...) Ook hier zijn 1 tand, een baardhaar, 2 zwaarden, een jas en een brief van Mohammed te vinden. Nou, en toen had ik het hele paleis wel zo’n beetje gezien.  Ik liep naar buiten, en op de 1e binnenplaats stond een byzantijnse kerk ‘Hagia Eirene’. Iedereen liep er straal langs dus ik ook maar.. tja... hoeveel gebedshuizen kun je bekijken op 1 dag? Naast deze kerk ligt de beroemde Hagia Sophia. Eerst kwam ik langs een paar tombes, oa van Sultan Selim II en Murat III; Er stonden 8 tombes met in elk diverse kisten en er was geen mens te zien. Ik heb er ook maar 2 bekeken. Telkens je schoenen uit doen stimuleerde ook niet... Na de tombes, die een aparte ingang hebben, moest je nog 2 hoeken om voor je de ingang van Hagia Sophia in kon gaan (na betaling van een redelijk forse entree prijs.- 21 Euro). Hagia Sophia (= heilige wijsheid) is binnen 6 jaar gebouwd in 537 - de mozaïeken waren veel later pas klaar. (Vanaf het jaar 360 stonden hier al kerken, die door branden en opstanden een paar maal vernietigd werden). Hagia Sophia was destijds 1000 jaar lang het grootste gebouw ter wereld en een architectonisch hoogstandje. De Byzantijnse keizer Justinian I heeft de opdracht tot de bouw gegeven. De dome is zeer indrukwekkend; gebouwd op 55.6 m hoogte en een doorsnee van bijna 32 meter. De dome is in 558 ingestort maar binnen 4 jaar weer herbouwd. Ook een brand en een aardbeving in de 9e en in de 14e eeuw brachten veel schade. Tot 1453 bleef het een oost-Orthodoxe kathedraal; na de verovering door Sultan Mehmed werd de kerk  (na een vreselijke slachtpartij) omgebouwd tot een Ottomaanse moskee. De bellen, het altaar, mozaïeken van Jezus, Maria en Christelijke heiligen werden vernietigd of overgeschilderd en een mihrab, een minbar en 4 minarettenen toegevoegd.  In 1847 was er nog een grote Ottomaanse renovatie. In 1935 besloot de Turkse president Atatürk de moskee in een museum om te bouwen. Na verwijdering van pleisterwerk kwamen er diverse mozaïeken te voorschijn. Er bleef een gebedsruimte voor Christenen en moslims en sinds 2013 worden de minaretten 2 maal daags gebruikt voor een gebed. In 2016 werd er weer een Islamitische dienst gehouden. President Erdogan wil dat Hagia Sophia weer volledig een moskee wordt en geen museum, maar UNESCO’s world heritage committee heeft hier nog geen toestemming voor gegeven. De grote dome, omringt door halve domes, gezien via de grootste kroonluchter. Er zijn verzen uit de koran op de dome geschilderd. Er valt nog genoeg te renoveren aan het plafond! Er zijn diverse bezienswaardigheden in Hagia Sophia.  De keizerlijke deur is de grootste deur (7 meter lang) en is in de 6e eeuw gemaakt naar men zegt van hout van de ark van Noah. Ook is er een pilaar met een gat in het midden, bedekt met bronzen platen. Deze pilaar heeft buitenaardse krachten en het aanraken van de damp op de pilaar kan ziekte genezen. Veel mozaïeken komen uit de 6e, 10e en 12e eeuw, en zijn goudkleurig. Dit is de beroemde Apse mozaïek van Maria en Jezus; Boven diverse ingangen zijn nog enkele mozaïeken te vinden. Ik heb niks met mozaïek. Ik heb het hele museum vrij vlot doorlopen. Het was te veel en weinig uitleg.  Dit is de grootste doop-fontein (bad) van de wereld (???); Op een gegeven moment ben ik maar naar buiten gelopen. Ik had genoeg gezien.  Tegenover Hagia Sophia stond de Sultan Ahmed moskee, bekend als de Blauwe Moskee. Deze is gebouwd tussen 1609 en 1616. Deze moskee heeft maar liefst 6 minaretten en is bedekt met handgeschilderde blauwe tegels. Ook komt er blauw licht binnen via de 5 domes en de 8 halve domes. Deze moskee wordt nog actief gebruikt dus mocht je niet overal komen, moest je je haar, benen en armen bedekken en je schoenen uit doen. Ik vond de moskee wel aardig maar als je hem mist is daar goed mee te leven; Na de Blauwe moskee liep het al tegen 4 uur. Ik besloot richting huis te wandelen via de Grote Bazar. (Gister was ik in de Kruiden-bazar geweest). De Grote Bazar was volledig overdekt, en om niet te verdwalen bleef ik constant rechtdoor lopen. Het leek erg op de Kruiden-bazar maar dan veel groter. Ik was blij dat ik op een gegeven moment een uitgang vond en gebruikte maps.me om te kijken waar ik was. Ik kwam nog langs een bootterminal en besloot dat ik de volgende dag de Bosphurus zou oversteken; dan zat ik in Azië; mijn 5e continent in 10 weken!! (Curacao wordt tot noord-Amerika gerekend). Ik liep de Galata brug over en besloot daarna in een Indiaas restaurant te gaan eten. Ik liep nog even langs huis en daar ontdekte ik dat Trump vandaag het luchtruim tussen Europa en Amerika heeft dichtgedaan. Ik zocht contact met Peter; ik kreeg wel het gevoel dat ik geen risico meer moest nemen en mogelijk eerder dan zondag terug moest gaan vliegen. Peter zat echter op de golfbaan en zei dat het veranderen van mijn ticket door kantoor moest gebeuren. Dus ik ging maar eerst uit eten. Het was heel erg lekker en weer thuis was Peter nog aan het golfen. Ik besloot om 22 uur maar gewoon te gaan slapen; ik kon toch niet meer naar huis op vrijdag dus misschien zaterdag dan maar. .

11 maart. Dolmabahce paleis en Suleymaniye moskee.

Ik heb 4 volle dagen hier in Istanbul, dus vanmorgen startte ik rustig op en pas om half 11 ging ik de deur uit. Ik had min of meer lukraak 2 attracties uitgekozen die ik vandaag wilde bekijken. Er is hier best goed openbaar vervoer maar de bezienswaardigheden liggen eigenlijk denk ik 7 km uit elkaar dus ik besloot om zoveel mogelijk te voet te gaan doen. Het was echt fantastisch lenteweer; 17 graden en volle zon.

Als eerste liep ik naar het Dolmabahce paleis.

Dit paleis is gebouwd door de 31e sultan van het Ottomaanse rijk, Abdülmecit. Hij is geboren in 1823 en volgde in 1839 zijn vader Mahmud II op. Hij probeerde het verval van het Ottomaanse rijk te voorkomen door het te moderniseren. Omdat het oude Topkapi paleis oncomfortabel werd liet hij een gloednieuw paleis bouwen. De bouw startte in 1842 en was in 1853 bewoonbaar. Het paleis diende tevens als bestuurlijk centrum.

Het paleis heeft 285 kamers, 44 hallen, 68 wc’s, en 6 hammams (Turkse baden). Het paleis beslaat 45.000 m2 en staat op een terrein van 110.000 m2 en ligt prachtig aan de Bosphorus met uitzicht op het Aziatische deel van Istanbul.

Behalve het paleis kun je de harem, een klokkentoren, een moskee en prachtige tuinen bezichtigen. Er is ook een apart schilderijen museum op het terrein.

Zonder veel zoeken bereikte ik het Dolmabahce paleis. Er was gewaarschuwd voor lange rijen voor de kassa, maar ik hoopte dat het meeviel doordat in april pas het echte hoogseizoen begint en misschien het Corona virus ook nog wat invloed had. Inderdaad hoefde ik maar 10 minuten te wachten en toen kon ik via de hoofdingang naar binnen;

Allereerst passeerde ik de klokkentoren; (De moskee was ik eerst langs gekomen maar vond ik er niet bijzonder genoeg uitzien voor een foto)

Na de klokkentoren kwam je in de paleistuin en zag je het paleis al liggen, achter een mooie vijver met een fontein;

Dit is dezelfde fontein van een andere hoek. De hekken op de achtergrond markeren het terrein en staan vlak aan het water van de Bosphorus;

Dit is een hek van dichtbij, met het water van de Bosphorus en het Aziatische deel van Istanbul op de achtergrond;

En deze prachtige poort scheidt het terrein van het paleis met de stad Istanbul aan de andere kant;

Hierna liep ik het paleis in. Het paleis is uitgevoerd in een mix van traditionele Ottomaanse en West-Europese stijl.

Je mocht nergens in het paleis foto’s maken dus alle interieur foto’s heb ik van internet. (Maar je zag irritant veel bezoekers toch foto’s maken...)

Het is prachtig ingericht met als topstuk de grootste kristallen kroonluchter ter wereld, die in de Grote Ceremoniële hal hangt en 4.5 ton weegt en 750 lampen bevat. Het was een geschenk van koningin Victoria;

Het trappenhuis is ook beroemd; het heeft de vorm van een dubbel hoefijzer en bestaat uit kristal uit Baccarat, messing en mahonie hout;

Er waren veel kamers te bewonderen. Mooi maar wel heel veel van hetzelfde.

Sommige kamers hadden roze of blauwe tinten. Maar de hoofdmoot was rood en goud.

Ik liep weer naar buiten en nam deze foto van de zijkant van het paleis dat uitkijkt op de Bosphurus;

Wat een enorm gebouw! Aan het eind was een gedeelte van het museum ingericht als een schilderijen-museum maar daar ben ik niet in geweest. 

Ik liep langs de andere kant terug en kwam langs de ingang van de harem, waar je een apart kaartje voor moest kopen. Daar ging ik wel in. Hoevaak kom je in een echte harem, al is hij niet meer in gebruik?

Het viel op dat de moeder van de sultan een aparte status heeft. Zij heeft veel inspraak,  de mooiste en grootste ruimte in de harem en zij is de ‘baas’ over alle dames in de harem; ze is zelfs belangrijker dan de 1e vrouw van de sultan. Echter; als de sultan eerder overlijdt dan zijn moeder, dan is ze alle status kwijt! Als ze de pech heeft dat de volgende sultan niet een andere zoon van haar wordt maar een zoon van haar schoondochter, is het te hopen dat ze aardig voor die schoondochter geweest is, haha!

Enkele slaap- en huiskamers in de harem;

De wc’s in de harem zijn weliswaar gewoon een gat in de grond, maar wel met doorspoel mogelijkheden en uitgevoerd in marmer. 

De badkamers doen groot, kil en ongerieflijk aan, met een kleine badkuip in een enorme kale ruimte;

Abdülmecit overleed in 1861 en na hem hebben nog 5 sultans en 1 kalief in het paleis gewoond.

Na de 1e wereld oorlog verdeelden een aantal Europese landen Turkije onder elkaar, zonder dat de sultan veel tegengas gaf.

Mustafa Kemal werd leider van de volkspartij de CHP en kreeg uiteindelijk het presidentschap over de republiek Turkije. Het sultanaat werd afgeschaft, hij maakte een nieuwe grondwet en voerde verregaande sociale en politieke hervormingen door. In 1934 kreeg iedereen een achternaam. (Kemal betekent ‘de perfecte’ en was een naam die hem gegeven was. Tijdens zijn presidentschap kreeg hij de naam Atatürk (= vader der Turken). Hij verving het Arabische schrift door het Latijnse, gaf vrouwen gelijke burgerrechten, de belastingdruk voor boeren werd verminderd en het basisonderwijs werd gratis en verplicht.

Op 10 november 1938 overleed Atatürk op 57 jarige leeftijd aan levercirrose. SIndsdien is dat een nationale vrije dag en om 9.05 uur wordt er elk jaar een minuut stilte in acht genomen. Veel klokken in het paleis staan stil op dat tijdstip.

De kamer in de harem waar hij overleed is ook te bezichtigen; dat vond ik wel een bijzondere kamer;

  

Na de harem te hebben gezien liep ik via de tuinen rond het paleis naar de uitgang. 

Dit is een foto van de harem aan de buitenkant;

Er liepen veel parelhoenders in de tuin, en kippen, hanen en pauwen;

Sinds 1984, na uitvoerige renovaties, is het Dolmabahce paleis een populair museum.

Hierna ging ik op pad naar de Süleymaniye moskee. Aan de overkant van de Halic, de andere rivier die Istanbul verdeeld. 
Ik genoot echt van het heerlijke lenteweer.. Ik kwam langs een warme gepofte kastanje kraampje en ik kocht mijn eerste en zeker niet mijn laatste zakje; ze smaakten heerlijk en waren gloeiend heet.

En er was zoveel te zien op straat! Het leek wel of er in elke straat minstens één oud gebouw staat.
Als eerste kwam ik langs het Tophane paviljoen uit 1852. Dit kleine gebouw van 20 bij 10 meter werd gebruikt door de tsaar om buitenlandse gasten die per schip aankwamen, te verwelkomen. Tegenwoordig wordt het door de universiteit van beeldende kunst gebruikt;

Daarna kwam ik langs de Tophane fontein. Deze op 3 na grootste fontein van Turkije komt uit 1732;

Vervolgens kwam ik langs de Kilic Ali Pasa Hamman uit 1560. Ik liep even naar binnen om ook hier mijn licht op te steken over hamman mogelijkheden. Als ik nog tijd heb wil ik zeker een hamman uitproberen;

Vervolgens kwam ik nog langs een straat met heel veel gezellige eettentjes. Ik denk dat het ‘s avonds erg leuk verlicht wordt door alle lampjes die er hangen. Maar ik zorg dat ik tegen schemering thuis ben. Ik ben al geen avondmens en in mijn eentje in een vreemde stad...

Hierna kwam ik eindelijk bij de brug over de Halic. De eerste brug over deze rivier, die een stuk smaller is dan de Bosphorus, werd al in de 6e eeuw gebouwd. De huidige Galata brug stamt uit 1912, maar was in 1992 door een brand grotendeels verwoest. De nieuwe Galatabrug is 466 meter lang en 25 meter breed. Het heeft aan weerszijden een ruim voetpad en onder de brug zijn veel leuke restaurantjes;

Er stonden veel mannen te vissen en iedereen had een vol emmertje dus het was zeer lucratief;

Na de brug was het nog een kilometer naar de moskee. Ik kwam terecht in de Kruiden-Bazar en hoewel ik al in veel bazars ben geweest blijft het leuk.

Ze waren niet al te opdringerig, dat scheelt ook.

De moskee is op een heuvel gebouwd en het liep flink steil. Heel Istanbul zit vol klimpartijen trouwens.

De Süleymaniye Moskee is gebouwd in opdracht van de 10e sultan, Süleyman I, ongeveer tussen 1550 en 1557. Hij heeft 4 minaretten (56 tot 76 meter hoog) omdat een sultan de opdrachtgever was. (Prinsen mogen 2 minaretten neerzetten en alle andere mensen die een moskee willen bouwen moeten het doen met 1 minaret).

De moskee is een paar keer verwoest; in 1660 door een grote brand, in 1766 door een aardbeving en in de 2e wereldoorlog door een explosie in de wapenopslag. Pas in 1856 is hij volledig hersteld.

De grootste koepel is 53 meter hoog en heeft een diameter van 26.5 meter.

De gebedsruimte in de moskee is bijna vierkant; 59 bij 58 meter. De koepel wordt geflankeerd door 2 halve koepels en 2 ramen in de vorm van halve koepels.

In de binnenplaats van de moskee staat een mausoleum met onder andere de tombes van Sultan Süleyman en 2 latere sultans;

Zijn vrouw Hürrem Sultan overleed 2 jaar later en kreeg haar eigen mausoleum, die ze deelt met oa een dochter;

Toen ik genoeg gezien had, liep ik het hele eind terug naar huis. Onderweg kwam ik nog langs een gezellig teennagels-lakken onderonsje;

Ik stopte onderweg nog bij het restaurant waar ik gister zulke lekkere moussaka had gegeten. Omdat het al tegen 6 uur liep inmiddels besloot ik nog een paar gerechtjes te proberen zodat ik niet meer hoefde te koken. Maar de moussaka was het allerlekkerste.

Tegen 7 uur was ik thuis; 9.5 uur onderweg geweest en minstens 15 km gelopen. Maar zoveel gezien; een superdag!!

.