12-5-'21. Trage Tocht Haarlem en rondje Kolk. 18 km.

Met buurvrouw Patricia reed ik naar Haarlem, waar ik halverwege de rondwandeling ergens gratis kon parkeren. We hadden er zin in en we liepen al snel in het Haarlemmerhout. We verbaasden ons over de afmetingen van het bos. Het is het oudste stadsbos van Nederland, en werd populair als recreatiegebied in de Gouden Eeuw voor welgestelden uit Haarlem en Amsterdam.

 

Aan de zuidkant staat sinds 1962 een fontein met de beeldengroep 'het Hildebrandmonument' (foto rechts boven). Deze beeldengroep stelt de figuren voor uit de Camera Obscura van Nicolaas Beets, die als pseudoniem 'Hildebrand' had. Ook Beets zelf is in de beeldengroep terug te vinden. 

Er was nog een monument ter ere van Lourens Janszoon Koster, de uitvinder van de boekdrukkunst, met omheining;

Er werd ook veel groepslessen gegeven in dit deel van het park. En de stinzen stonden volop in bloei;

Toen we het park uitliepen kwamen we via een paar winkelstraatjes al snel in het centrum van Haarlem;

De Gravestenenbrug, de dubbele ophaalbrug over het Spaarne heeft fundamenten van vóór de 13e eeuw. Deze brug is voor het laatst herbouwd in 1950 en is bestemd voor voetgangers en fietsers.

 

Links boven de Waag, gebouwd tussen 1594 en 1599. Tot 1915 bleef het gebouw zijn oorspronkelijke functie vervullen. Hierna zijn er brandspuiten in opgeslagen en zat er een kunstenaarsvereniging. Tegenwoordig is er een bar/café in gevestigd.

Het Teylers museum is een museum voor wetenschap en kunst, gesticht in 1778. Het heeft de oudste Nederlandse museumzaal met een interieur dat nagenoeg in originele staat is. Helaas... dicht natuurlijk...

Hemelrijk 'de schrijnwerker'; best gekist, minst gemist...

En achter een gesloten hek kon je een beetje een kijkje nemen richting 'het Hofje van Bakenes', het oudste hofje van Haarlem. Oorspronkelijk gesticht in 1395, het huidige stamt uit 1650 en heeft 12 woongelegenheden en een regentenkamer. Jammer dat we er niet even in konden...

We liepen het station onderdoor en kwamen daarna al snel in het Kenaupark;

Dit park maakt deel uit van het bolwerk in de verdedigingswerken rond de oude stad. Het park is in 1865 ontworpen en vernoemd naar kenau Simonsdochter Hasselaer, vanwege haar vermeende rol in het Beleg van Haarlem (1572-1573).

In de sloot naast de Garenkokerskade zagen we een familie meerkoeten. Ze waren erg zorgeloos en we konden met onze I-phones zelfs close-ups maken;

 

 Ik ben bang dat ze het niet gaan overleven met zo weinig angst onder die dunne schedeltjes...

Hierna maakten we de wandeling langer door een 'rondje Kolk' eraan te lassen. Deze wandelroute voert door het duingebied rond de Brouwerskolk;

Uit de Brouwersvaart haalden de brouwers van Haarlem schoon duinwater. 

Het duinbos maakte vroeger deel uit van het landgoed Belvedère. Het landgoed is afgebroken en er staat een huis op dat niet te zien is vanuit de rondwandeling. Maar het rondje is prachtig!

Na dit rondje kwamen we langs de Joodse begraafplaats van Overveen, gesticht in 1797. Hier liggen ongeveer 220 mensen begraven, de meesten tussen 1797 en 1940. De begraafplaats is sinds 2005 een rijksmonument en gerestaureerd in 2010. We konden alleen wat foto's maken door het gesloten hek;

Hierna kwamen we via een paar straten bij het leuke laantje dat Koepad heette en leidde naar Buitenplaats Elswout. De entree;

Elswout is een 85 hectare groot landgoed en is nu eigendom van Staatsbosbeheer. Het is één van de oudste bewaarde landgoederen in Nederland. Het is opengesteld voor publiek. De orangerie doet nu dienst als horeca gelegenheid. 

Elswout is gesticht in 1633 door Carl du Moulin, een van oorsprong Vlaamse koopman die van jongs af aan voornamelijk handelde op Rusland. 

We maakten een prachtige rondwandeling in het bos rondom Elswout, en we kregen het huis van diverse kanten te zien;

Vooraanzicht met hertenweide.

Het bos was ook prachtig. We aten er onze lunch en ik leende er wat lelietjes van dalen die ik met bolletje en al uitgroef en in mijn voortuin zette.

Het was een prachtig bos!

Als toetje liepen we nog een stukje door het stadspark annex bos Duinvliet en kwamen daarna weer terug bij de auto.

Wat een verrassende aaneenschakeling van groen in en rond Haarlem!!

11-05-'21. Pelgrimspad tussen Aalsmeer en Nieuwveen. 18 km.

Vandaag wilde Tonia mee op een stuk Pelgrimspad. Pelgrimage is een woord dat vooral door protestanten gebruikt wordt. Het doel is voor hen niet de bestemming, maar de louterende werking van het onderweg zijn, als metafoor voor de levensreis. Bij een rooms-katholieke bedevaart telt vooral de bestemming - een bepaald heiligdom.

We reden met 2 auto's naar Nieuwveen, om vervolgens met de andere auto naar Oosteinde te rijden en daar te beginnen. Toevallig parkeerden we voor een enorme kookwinkel (ik moest vorige keer toen we in die straat waren geëindigd wel flink moe geweest zijn om zo'n hoogtepunt over het hoofd te hebben gezien) en we verheugden ons de rest van de dag erop om daar naar binnen te gaan als we weer terug in Oosteinde zouden zijn.

De route zou weer het eerste stuk door de Haarlemmermeer gaan. Al in de 17e eeuw kwam waterbouwkundige J.A. Leeghwater met plannen tot het droogmalen van het Haarlemmermeer. Hier kon het echt flink tekeer gaan. In de oosthoek van dat meer vonden schepen bij storm en ontij een vluchthol. Daar heeft Schiphol zijn naam aan te danken! Het heeft tot het  begin van de 19e eeuw geduurd voor het grootste binnenmeer van Nederland op initiatief van Willem I met stoomkracht kon worden drooggemalen. 

Binnen een paar honderd meter was het pad dat we moesten lopen afgesloten door hekken maar er stond geen reden bij en er was een flinke kier tussen de hekken dus er maar doorheen gelopen. Inderdaad waren ze een kilometer verderop met het pad bezig maar de werklui zeiden niets en we liepen dus gewoon door. Op een gegeven moment kwamen we volgens het boekje langs de bloemenveiling van Aalsmeer maar die lag goed verstopt achter een hoge dijk.

We kwamen langs de Stommeermolen;

Het Stommeer werd in 1650 door twee vijzelmolens drooggemalen; ééntje stond er op de plek van deze molen; de vijzelmolen ging in 1919 door blikseminslag verloren. Dit (tweedehands) exemplaar is nu een rijksmonument en doet dienst als hulpgemaal.

Langs de Westeinderplassen kwamen we langs de 51 meter hoge Watertoren van Aalsmeer. De toren is in 1927 in art-deco stijl gebouwd. De watertoren mag niet commercieel geëxploiteerd worden maar moet toegankelijk blijven voor publiek - post corona;

 

Jammer; ik ben nog nooit in een watertoren geweest...

Via grasdijken (de oude Vuurlijn) kwamen we langs dorpjes waar ik nooit van gehoord had. Ze klonken me carnavalesk in de oren;

  

Mocht een vijand het op Amsterdam gemunt hebben, dan kon de hoofdstad veilig wegduiken achter een stoere stelling: een gordel van forten, dijken en sluizen. Aan de Westeinderplassen kwam in 1897 bij Kudelstaart zo’n fort, enige kilometers verderop verrees een fort bij het dorpje De Kwakel. Beschut achter een dijkje tussen Kudelstaart en Uithoorn kronkelde het weggetje de Vuurlijn, waarover troepen zich verplaatsten van het ene fort naar het andere. Bij dreigend gevaar konden manschappen hun geschut opstellen bij batterijen aan de Vuurlijn. Zo voorkwamen ze dat de vijand tussen de forten door zou sluipen.

Fort de Kwakel lag er vredig en verscholen bij; helaas niet te bezichtigen wegens Corona;

Het is een stellingfort en gebouwd in 1906. In 1959 is het als fort opgeheven; er zijn zomerhuisjes op het terrein en in het fort is een expositieruimte en café.

De route ging verder over een jaagpad langs het Amstel-Drechtkanaal. Hier vonden we een bankje voor onze lunch en na een paar kilometer langs de Drecht, de scheidslijn tussen Noord en Zuid Holland, kwamen we in Bilderdam. Hier stond een leuk kunstwerk;

Bij Bilderdam (90 inwoners) was een brug zodat we de Drecht konden oversteken en vanaf de brug hadden we een mooi uitzicht op een paar huizen van dit gehucht;

Langs de Zuid-Hollandse kant van de Drecht, met uitzichten op de Geerpolder, liepen we weer terug naar het Amstel-Drechtkanaal. De Geerpolder en -plas zijn beschermde natuurmonumenten. Er broeden aalscholvers en blauwe reigers, lepelaars en grote zilverreigers zijn regelmatig te spotten. En met geluk ook de waterral, de blauwborst, de rietgors of de rietzanger. Wintergasten zijn hier de smient, slobeend, kuifeend en krakeend en nonnetjes. Wij zagen dit; 

Na een dikke kilometer langs het kanaal kwamen we onverwachts snel weer bij de auto in Nieuwveen. Hier maakten we nog een uitstapje naar de Lourdesgrot. We volgden een pelgrimspad dus dit was wel een 'must' - maar we waren er ook erg nieuwsgierig naar. De grot is een replica van het bedevaartsoord in Lourdes, waar in 1858 Maria verscheen aan het meisje Bernadette. De pastoor van Noordeinde heeft de grot in 1913 laten maken, toen twee van zijn huishoudsters te ziek waren om op pelgrimage naar het Franse bedevaartsoord te gaan;

Of zijn werk succes had vermeldt de geschiedenis niet. Wel dat hij de rotsen uit de Ardennen heeft laten overkomen, met zo te zien minstens één steen uit Lourdes;

'Deze steen uit Lourdes is gezegend door Bisschop Hoogenboom op 23-10-2013 ter herinnering aan het 100 jarige bestaan van onze Lourdes grot.'

Achter de grot ligt een rustig kerkhof, die weer achter een eenvoudige kerk ligt. Vanaf het kerkhof zie je rechts van het midden de 'toppen' van de achterkant van de Lourdesgrot boven de graven uitsteken;

Het was een aardig uitstapje. Links van het kerkhof ligt nog een mooie 'stilte-tuin' met veel bomen.

Hierna reden we terug naar Aalsmeer en doken de kookwinkel in. We sloegen allebei onze slag; ik kocht nieuwe placemats;

.

10-5-'21. Groene wissel Wormerveer. 10 km.

Vandaag moest ik in Koog aan de Zaan zijn dus besloot de middag te gebruiken voor een korte wandeling rond Wormerveer. De plaatsnaam is een verwijzing naar een veer die al in de 14e eeuw over de Zaan naar het aan de overzijde gelegen dorp Wormer voer. De plaats is bekend vanwege de windmolens, die vooral olie persten uit koolzaad uit de nieuwe polders. Hierdoor kregen de inwoners de bijnaam Gladoren. 

Rond 1850 kwamen de cacao- en chocolade industrie, de rijstverwerking, de chemische industrie en de grafische industrie sterk op en maakten vele molens plaats voor fabrieken en pakhuizen. In 1918 bracht Erve H. de Jong hagelslag op de markt.

De familie Laan is een belangrijke familie van kooplieden en fabrikanten. De talrijke familieleden zorgden voor het gezegde 'er zijn in Wormerveer meer Lanen dan straten'.

In 1906 werd zeepfabriek De Adelaar getroffen door een brand. De zandstenen adelaar met een vleugelwijdte van 4 meter ging hierbij verloren. In de Tweede Wereldoorlog is er door Duitsers wekenlang in de Zaan gedregd naar 'een bronzen adelaar' die bij de brand in het water zou zijn gevallen.

Ik parkeerde mijn auto bij het station en liep al snel langs de Zaan;

De Lassie fabriek torent hoog boven alle pakhuizen langs de Zaan uit.

Ik liep op de wandelboulevard die strak langs de Zaan lag. Aan de overkant van de Zaan lagen pakhuizen 'Geloof' en 'Herinnering';

Deze pakhuizen maakten deel uit van de stoomoliefabriek 'De Liefde' uit 1852; één van de eerste door stoom aangedreven fabrieken in de Zaanstreek. In 1941 staakte de fabriek haar productie. In 1997 is het verbouwd tot woning en kantoorruimte. 

Ik kwam langs enorme graansilo's van Meneba en dwars door hun fabrieksterrein;

Via een jachthaven en een nieuwbouwwijk kwam ik in Westknollendam (465 zielen); 

In Knollendam eindigt de Zaan in de Tapsloot, die ik overstak via een brug, en in de Knollendammervaart, die ik overstak met een trekpontje. Het kreng lag aan de overkant en ik moest hem naar mij toe krijgen door aan een flink zwaar wiel te draaien;

Op de trekpont moest ik ook weer aan een zwaar kettingwiel draaien (lamme armen!) terwijl mijn voet het mechanisme moest ontgrendelen. 

Het uitzicht over de Knollendammervaart;

Het maakt dat je wel erg blij bent dat je in Oostknollendam bent (580 zielen);

 

Het dorp is gesticht in 1434. Het heeft een pittoresk begraafplaatsje iets buiten het dorp;

 

Het oudste graf dateert uit 1940 en de prijslijst hangt aan het hek; E 950,- voor 20 jaar en E 700,- voor een urnengraf. (Als je een urn wilt plaatsen op of in een bestaand graf kost dat ook nog E 350,-). Voor dat geld lig je dan wel op een unieke begraafplaats in de luwte van buxushagen, met uitzicht op de winderige polders van Wormer- en Jisperveld. Vogelaars kunnen hier hun hart ophalen.

Aan de andere kant van de Zaan liep ik vervolgens over een dijk terug in de richting van Wormerveer.

Bij De Poelboerderij maakte ik een kleine omweg langs het meer De Poel, over het Veenmospad. Hier staat de Bosmanmolen; een stalen windmolen die verbonden is met een pomp. De molen draait automatisch op de wind en pompt alleen als het water in de greppels in het weiland te hoog komt. Dit wordt gemonitord door een vlotter die de windvanen in werking zet bij hoog water;

De uitzichten vanuit het Veenmospad zijn prachtig;

Helaas waarschijnlijk een afslagje gemist waardoor ik OF een heel stuk terug moest lopen OF gebruik moest maken van een trekpont (die natuurlijk ook weer aan de overkant lag). Dit keer geen draaiwiel maar moest met natte touwen het pontje naar me toe trekken;

Hierna kwam ik weer terug op de dijk langs de Zaan. Ik rook in het natuurgebiedje al een sterke geur die ik associeerde met chocoladeborstplaat. En ja hoor; even later liep ik langs een enorme cacaofabriek. De geur was zo sterk dat alleen die geur al genoeg was en ik geen trek kreeg in chocola!

Ik passeerde Pakhuis Riga;

Dit uit de 17e eeuw stammende driebeukige pakhuis heeft een houten skelet en een kapconstructie van eiken krommers, zoals in de scheepsbouw werd gebruikt. Hier werden goederen uit Riga opgeslagen. Sinds 1953 is het een woonhuis en kregen de gevels de huidige vensters.

Ik passeerde een prachtige boot 'Lord Nelson' met een klein sloepje achterop dat Little Nelson heette;

Het eerste pakhuis dat ik vervolgens passeerde was Pakhuis Java, gebouwd in 1907 en verbonden met Pakhuis Hollandia. (linker gebouwen foto onder) Sinds 2008 zijn hier appartementen in gebouwd;

In pakhuis Hollandia was vroeger een rijstpellerij (op stoom). 

Het volgende pakhuis heet Ballein (met blauwe luiken) en hiernaast staat pakhuis Saigon (1898) ook een onderdeel van rijstpellerij Hollandia, net als pakhuis Batavia (half op foto rechts) uit 1894.

Via een ophaalbrug liep ik terug naar de andere oever van de Zaan, waar ik terugliep naar mijn auto.