Mijn vader.

Ik wil jullie even laten weten dat mijn vader zondagavond, 21 september overleden is.

6,5 jaar geleden had hij een nieuwe nier gekregen van mijn broer Rene. Sinds een jaar was hij wel wat meer aan het kwakkelen. Hij had net nog een weekje met hoge koortsen in het ziekenhuis aan de antibiotica gelegen; hij was nu weer 3 dagen thuis maar voelde zich nog niet zo goed. Voor ik ging slapen had ik hem nog aan de telefoon, ging het ietsje beter, en om 5.15 uur werd ik wakker gebeld door Rene dat hij overleden was, zittend achter zijn computer; waarschijnlijk een heel snel hartinfarct.

Maandagavond zat ik in het vliegtuig naar huis (Peter en de kinderen zouden een dagje later overkomen), en er volgde een vreselijke, maar wel troostrijke week. Mijn moeder, mijn 2 broers en ik waren wel heel dankbaar dat papa niets van zijn overlijden heeft gemerkt. Ook dat hij geen afscheid van ons heeft kunnen nemen, was vreemd genoeg iets waar we vrede mee hadden, omdat dat voor mijn zo levenslustige vader heel erg moeilijk zou zijn geweest.
We ervaarden weer hoe hecht ons gezin was, en hoe incompleet we zijn zonder hem.

We hebben die week veel gehuild, maar ook veel gelachen tijdens het ophalen van herinneringen. Er kwam in de dagen voor de crematie veel bezoek, vooral van familie, en omdat papa opgebaard lag in mijn oude slaapkamer kon iedereen die wilde op elk moment van de dag even bij hem langs.

Mijn ouders zijn erg gelovig (RK) en donderdag is er eerst een heilige mis geweest, en daarna zijn we naar Leiden gegaan voor de crematie. Er waren 6 vriendinnen van mij gekomen, wat ik erg bijzonder vond, ook omdat sommige mijn vader nooit gezien hebben. Ik had totaal niet verwacht dat zoiets zoveel steun kan bieden.

In het half uur voorafgaand aan de crematie hebben we naar muziek geluisterd en heeft de broer van mijn vader nog gesproken. Hij heeft 35 jaar samen met mijn vader in de bakkerij gewerkt.
Daarna heb ik nog gesproken. Ik had er erg tegen op gezien, maar mijn broers zeiden dat ze het niet konden en ik was er zo van overtuigd dat een van ons drie het moest doen, dat ik het gedaan heb. Ik heb er veel humor ingestopt, dat hoorde bij mijn vader, en na een bibberig begin ging het goed tot de laatste regel. Maar een paar tranen zijn niet erg. Ik had me ook voorgenomen dat als ik heel hard zou moeten huilen, ik de hele zaal lekker zou laten wachten tot ik uitgehuild zou zijn, maar gelukkig was dat niet nodig. Dit was mijn tekst:

Ik ga jullie iets proberen te vertellen over mijn vader.
Ik ben begonnen te zoeken naar mijn eerst herinneringen aan hem; dat was denk ik dat hij ons regelmatig tussen de middag op de bakfiets naar de kleuterschool toe bracht. Dat vonden mijn broer en ik geweldig. Hoog boven op de bakfiets, je goed vast houdend aan de randen. Het was eigenlijk verboden, maar in het verkeer deed mijn vader wel eens meer iets wat eigenlijk niet mocht.

Zijn leven, en indirect dat van ons, draaide rond de bakkerij. Hij werkte van ’s morgens 4 uur tot ’s avonds zessen, 5 dagen in de week, en op zaterdag begon hij om 1 uur ’s nachts en werkte tot ’s middags laat. Maar we aten tussen de middag altijd met z’n allen warm, ’s avonds was hij altijd thuis, en je weet; als hij thuis was, dan was hij ook echt aanwezig, dus ik heb nooit het gevoel gehad als kind dat mijn vader er nooit was. Bovendien werd iedereen regelmatig ingezet in de bakkerij. Eerst zaterdag ochtend, daarna zaterdag middag, en vaak ook vrijdagmiddag. Mijn dierbaarste en leukste week in het jaar was altijd de herfstvakantie; jarenlang maakten mijn vader en ik die week altijd de suikerbeesten voor Sinterklaas.
En als mijn jonge benen het dan wel eens zat waren en ik probeerde zittend op de werkbank de klusjes te doen, dan jaagde hij me er altijd af, met de woorden; ‘mijn vader zei altijd; wie zittende werkt, wordt schijtende beloond’.

In ons gezin werd er altijd geplaagd. Mijn vader voorop en wij volgden zijn voorbeeld. Sinterklaas was natuurlijk de ultieme tijd voor plagerijtjes. En hoe druk hij het deze tijd ook had, hij deed ook mee met de surprises en soms kwam hij ook weer op andere ideeen. Mijn mooiste herinnering treft een pakje roomboter. Wij aten toen ik klein was alleen roomboter met kerstmis. Vooral mijn moeder en ik waren dol op roomboter. Wat waren we blij verrast toen we op een keer met 5 december allebei ons eigen pakje roomboter kregen. Heerlijk! Al de volgende ochtend smeerden we onze boterham lekker vol, en namen een verwachtingsvolle hap. We hadden al bijna een jaar geen roomboter gegeten, en ik vond het eigenlijk een beetje tegenvallen. Maar mijn moeder niet, dus besloot ik mijn pakje maar aan haar te geven en ik at gewoon weer Blue Band op mijn boterham. Mijn moeder echter bleef smullen van de roomboter, en pas bij het laatste restje, kon mijn vader zijn lachen niet meer houden. Hij had de roomboter verwisseld met Blue Band en ze had al die tijd zitten genieten van gewone margarine!

Zo ging het altijd door. Wie hij kon plagen, werd geplaagd, en vaak koos hij als slachtoffers zijn schoonzussen, later serveersters in restaurants en weer later de verpleegkundigen van de thuis zorg en in het ziekenhuis.

Eten was zijn lust in zijn leven. Veel en lekker. Later, toen de kinderen wat ouder waren, gingen we regelmatig naar een restaurant. Dat was voor ons kinderen soms een beproeving, want hij at niet alleen veel, maar ook langzaam. Als hij eindelijk zijn hele portie naar binnen had gewerkt, viel zijn blik altijd op het vaak nog half volle bord van mama, en daarna kwamen onze restjes ook nog aan de beurt. En als een serveerster dan eindelijk mocht afruimen en vroeg of het gesmaakt had, zei hij altijd; ‘daar heb ik eigenlijk niet zo op gelet’.

De dag begon altijd met 10 witte boterhammen; 5 met suiker en 5 met ham, die mama elke avond voor hem klaar zette.
Zijn grote favoriet was ijs, gevolgd door haring, paling en barbecue.
Op een keer ben ik op koopavond met mijn vader schoenen gaan kopen in Den Haag. Nadat we de schoenen hadden, gingen we zoals gebruikelijk nog even naar Marinello, waar we aan een tafeltje gingen zitten. Ik wilde een milkshake, en hij was de kaart nog aan het bestuderen toen hij opeens een enorme coupe langs zag komen. Hij vroeg aan de serveerster hoe die heette, en kreeg toen te horen dat dat ijsje voor minstens 3 personen was. Nou, die uitdaging ging hij niet uit de weg, en toen we de milkshake en de reuze coupe op hadden, liet hij weten dat hij wel aan de balie ging afrekenen. Daar bestelde hij nog een hoorntje voor onderweg, en een literpak om mee te nemen. Terwijl de literbeker werd vol geschept, was zijn hoorntje al weer op en hij zei een beetje beteuterd tegen de serveerster dat hij nu nog niets had voor onderweg. De serveerster liet zich niet kennen en schepte gelijk nog een hoorntje voor hem vol.
En, geloof het of niet, toen we thuis kwamen plofte hij in zijn stoel, riep de papagaai en toen begonnen ze samen nog even aan het literijs.

De barbecue die we elk jaar aanstaken bij zijn zus Lenie, was hem ook zeer dierbaar. De hele familie bij elkaar, vlees in overschot, en als toetje werd elke nieuwe verkering getrakteerd op het spel “Napoleon’, waar mijn vader altijd weer voorop liep.

Zijn nierziekte kwam hard aan. Er moesten veel stapjes terug gedaan worden. Het werken viel hem steeds zwaarder, en hij is er eerder mee gestopt dan hij zou hebben gewild. Zijn eiwit inname werd wel heel erg beperkt. Hij kon niet op bezoek komen in Singapore. Hij mocht heel weinig drinken. En energie om te plagen, dat had hij nog maar weinig. Hij stikte van de jeuk en was altijd moe. Toch, klagen hoorde je hem nooit.
Hij was heel erg dankbaar voor de nier die hij van Rene heeft gekregen en kon eindelijk gaan genieten van zijn gepensioneerde leven. In de computer vond hij echt een nieuwe hobbie. Opeens ging papa schrijven, precies zoals hij sprak. Ook het scannen van foto’s of krantenknipsels kreeg hij voor elkaar. De aanhouder wint was hier zeker van toepassing. En als het echt even niet ging dan was er altijd wel iemand, familie of buurman, te vinden die de zoveelste printerstoring kon oplossen.

Hij ging weer kleine reisjes maken met mama, en met mij is hij een week naar Dubai en Oman gegaan. Daar hebben we allebei ontzettend van genoten. Toen het vliegtuig was geland, begon hij te klappen, keek na 3 klapjes verward om zich heen en vroeg; ‘wordt er niet meer geklapt tegenwoordig?’
Nee pa.

Hij ging weer veel en lekker eten, werd weer druk op verjaardagen. "Je kan wel horen dat Loe weer beter is." zeiden zijn broers en zussen allemaal.
Het was een grote schok dat Rene een huis ging kopen in Frankrijk. Maar eenmaal aan het idee gewend was hij er niet meer weg te slaan en greep elke gelegenheid aan om erheen te gaan, met of zonder mama, en met wie er ook maar mee wilde. Hij is met mama nog een keer op bezoek geweest bij ons in Bahrein. Maar zijn hart lag op de camping le Sauzet, en hij greep elke gelegenheid aan om reclame te maken voor zijn zoon. Hij had de grootste lol dat de Telegraaf een stukje af drukte een paar maanden geleden, waarin hij zich zelf voordeed als camping gast en roemde over de gastvrijheid van zijn eigen zoon.
Hoewel het laatste jaar regelmatig zorgelijk was, bleef hij van zijn leven genieten. En opeens is hij er niet meer en moeten we verder zonder onze liefste man en vader.

Hij is 48 jaar getrouwd geweest, na 5 jaren verkering. Gister vroeg ik mama nog hoe het toch kwam dat ze voor zo’n plaagkop is gevallen. Mama haalde haar schouders op, er kwam een ondeugende glans in haar ogen en ze zei glimlachend; "Ik vond hem gewoon leuk".
En nu, 53 jaar later, is dat nog niet veranderd. En dat is toch iets waar we dankbaar voor zijn. Papa, we gaan je zo ontzettend missen!


Mijn broers en Peter met de kinderen zijn vrijdag naar huis gegaan, en ik ben bij mama gebleven tot zondagochtend. Zaterdag hebben we een hele bijzondere dag samen gehad. 's Morgens zijn we gaan wandelen, tussen de middag lekker haring gegeten en een dutje gedaan in de zon in de tuin, en daarna nog gaan fietsen. Alles niet te lang, want dat lukt haar niet. Maar het was zulk geweldig weer!

Het was wel een beetje moeilijk zondagochtend weer terug te vliegen, ik had veel liever nog een paar weken gebleven. Maar ja, de kinderen hebben nu een leeftijd dat ze niet te veel school kunnen missen en ze zijn te jong om ze daar alleen te laten zitten met Peter. En mijn moeder is best flink, die zegt steeds; ik moet er toch aan wennen, dus ga maar!
En voor haar is het verlies natuurlijk veel groter. Gelukkig wonen 5 van haar 7 zussen in de buurt, en krijgt ze ook veel steun van haar beste vriendin.

Ik kan hier nog niet goed op gang komen. Regelmatig ligt er ook een baksteen op mijn borst, net onder mijn keel, en heb ik hele zware armen. Het zal er allemaal wel bij horen.