25 september. Museum Boerhave in Leiden.

Ik wilde vandaag eens naar het Boerhaave museum in Leiden dat in 2019 het predicaat 'Europees museum van het jaar' had ontvangen. Toen ik om 9.55 uur eens ging kijken welke time slots er nog open waren, zag ik tot mijn schrik nog slechts 2 mogelijkheden; om 10.15 en om 15.30 uur. Het zou de hele middag gaan regenen dus ik boekte snel de 10.15 uur en sprong op mijn fiets. Keurig om 10.15 stond ik met mijn museum jaarkaart bij de kassa en kon gelijk doorlopen.

Het museum is genoemd naar Herman Boerhaave (1668-1738), een Nederlands arts, anatoom, botanicus, scheikundige en onderzoeker. De collectie omvat wetenschappelijke instrumenten uit alle takken van de wetenschap, maar hoofdzakelijk uit de geneeskunde, natuurkunde en astronomie.

Het museum is opgericht in 1931 en in 1991 naar het voormalige Sint Caeciliaklooster in hartje Leiden verhuisd. In 2017 is het grondig gerestaureerd en in 2019 werd het Boerhaave bekroond als 'Europees museum van het jaar'.

Ik ging er met grote verwachting naar toe, ook omdat er een extra tentoonstelling over de uitbraken van besmettelijke ziekten was, inclusief de recente uitbraak van het coronavirus en de maatschappelijke discussie over de vaccinatiegraad.

Ik kon precies aansluiten bij de toegang naar de expositie. Er werd keurig aangegeven hoe je 1.5 meter van elkaar kon blijven. Maar 2 mensen voor mij lazen elke letter, bekeken elke foto en gingen er ook nog met elkaar over in discussie. De meneer achter mij kreeg ook al jeuk van die 2 en zodra er een beetje ruimte was schoten we dat stel snel voorbij... om in de volgende fuik te belanden van een groep van 8 huisvrouwen; die niet alleen ook elke letter vaak hardop aan elkaar voorlazen maar er ook over in discussie gingen. Vooral de functionaliteit van beschermende kleding bij de pestepidemie werd uitgebreid besproken, doorspekt met verhalen over wat de nicht van een buurvrouw was overkomen en een laatste doktersbezoek. ARGHH. Zelfs het slome echtpaar kwam weer in zicht. Ik vroeg de dames beleefd of ik er even langs mocht en ondanks hun ferme boezems kon ik op 1.5 meter afstand passeren, met de meneer achter me in mijn kielzog. Hierna werd het een stuk relaxter; al hun voorgangers waren de expositieruimte al uit en ik kon op een redelijk tempo alles bekijken. De maatschappelijke discussie was meer een pro-vaccinatie verhaal en alle oude beelden van de toespraken van Rutte geloofde ik ook wel. 

Daarna kwam ik bij een 'rariteiten kabinet' maar ik moet zeggen dat ik wel spannendere exemplaren op sterk water heb gezien (tijdens mijn opleiding tot verpleegkundige mochten we het echte werk, ook ergens in Leiden, eens bekijken). 

Daarna kwam ik bij een reconstructie van het Leids Anatomisch theater uit 1610 terecht. 2 keer per jaar schonk de gemeente lijken van opgehangen criminelen voor anatomisch onderzoek, die hier op de snijtafel terecht kwamen en waar op de tribunes studenten en burgers tegen betaling mochten plaatsnemen en groeide uit tot een toeristische attractie. Het was op ware grote nagemaakt en in het midden lag een plastic, onzijdig 'lijk' waar met behulp van lichteffecten een 'lijkschouwing' werd nagespeeld. Het was een beetje een slappe vertoning;

Maar hierna werd een korte projectie over planeten op het plafond geprojecteerd en dat was heel aardig;

Hierna liep ik het museum verder in. Ik moet zeggen dat ik er verbaasd over was hoe weinig het me kon boeien. Ik vond het heel erg vreemd dat ik zo onder de indruk was van het automuseum waar totaal mijn interesse niet lag, en dat zelfs de geneeskundige afdelingen me eigenlijk totaal niets zeiden. Ik had alleen nog nooit een ijzeren long gezien en die heb ik wel even staan bestuderen;

Alle natuurkundige, biologische en astrologische onderwerpen spraken ook niet tot mijn verbeelding. Tja... sorry hoor... soms ben ik vrees ik een beetje oppervlakkig...

Ik kwam nog wel een video tegen van Marjan van Loon, de huidige directeur van Shell. Toen we in Karratha woonden, woonde zij er ook en had ik wel contact met haar (maar minder natuurlijk als met andere dames die er net als ik zaten als 'de vrouw van' en alle tijd van de wereld hadden). Destijds had niemand kunnen vermoeden hoe snel en spectaculair haar carrière zou gaan verlopen. Ik luisterde naar haar opname, ze stimuleerde vooral iedereen om 'je dromen waar te maken';

Hierna liep ik naar de uitgang en het verbaasde me dat ik toch 1.5 uur in dit museum had doorgebracht.

Thuis maar weer snel aan mijn studie. Volgende maand al het examen!

 

In het museum is een reconstructie van het Leids Anatomisch Theater uit 1610 op ware grootte te zien. De reconstructie is van rond 1990, de skeletten zijn recent. Een onderdeel van de collectie en een goed voorbeeld van vernieuwend denken in de 17e eeuw zijn de chirurgische instrumenten van Cornelis Solingen. Ook bevinden zich er 72 door Louis Auzoux vervaardigde modellen van het menselijk lichaam.

De tentoonstelling gaat over de uitbraken van besmettelijke ziekten en hoe die het leven kunnen ontwrichten. Ook sluit de tentoonstelling aan bij de recente uitbraak van het coronavirus en bij de maatschappelijke discussie over de vaccinatiegraad.

Ga zitten in ons Anatomisch Theater en reis mee door vijf eeuwen geschiedenis. Dit is een replica van het Anatomisch Theater van Leiden, gebouwd in 1594. Zo’n twee keer per jaar schonk de gemeente lijken van opgehangen criminelen voor anatomisch onderzoek. Die werden vervolgens ontleed op de snijtafel om te laten zien hoe de mens er van binnen uitziet.