Vervolg Panama kanaal cruise

Zondag, 28 oktober.

(ik had gister erg veel problemen met het blog - had 'm helemaal geschreven, alle foto's met een oer-traag internet opgeladen, toen wilde ik er 1 foto uit halen en opeens was alle tekst weg. ARGGHHH!!! Niet meer te traceren ook. 
Inmiddels alle tekst weer aangevuld maar deze dag voor de zekerheid een nieuw blog gestart. Dus voor de nieuwe lezers; start eerst met het blog 'Panama kanaal cruise' dat na dit blog begint.)

JAAAAA!! Vandaag om 7.30 uur van boord gegaan in mijn 100e land. Alle landen waar ik ben geweest vul ik in op de BEEN app, en Guatemala is dus mijn 100e!

Hier waren 2 excursie mogelijkheden die er uit sprongen; naar de stad Antigua of naar de piramides van Tikal. De piramides liggen in het noorden van Guatemala en zijn alleen te bereiken met een busrit van 15 minuten naar het vliegveld, dan een uur vliegen in een klein vliegtuigje en vervolgens nog een uur busrit naar de ruïnes. Peter heeft het niet zo op kleine vliegtuigjes van vage maatschappijen, en nog minder met piramides, dus die wilde naar Antigua. Ik denk echter dat ik niet zo snel weer eens in midden Amerika kom, en een Maya piramide heb ik nog niet op mijn lijstje staan. Ik wist weinig van de piramides in midden Amerika, wel dat er in Mexico een aantal zijn, maar die stonden nooit erg hoog op mijn bucket list. 

Maar nu ik er de mogelijkheid toe had er eentje te bezoeken, wilde ik die kans niet aan mijn neus voorbij laten gaan. Dus we besloten dat Peter naar Antigua zou gaan en ik naar de piramides. 

Tikal is de ruïne van een Maya stad midden in het regenwoud van Guatemala. Het is één van de grootste Maya ruïnes; 576 km². Het is gesticht in de 8e eeuw BC, en het rijk bereikte haar hoogtepunt tussen 200-900 AD. In deze periode zijn de meeste monumenten, tempels, paleizen en piramides gebouwd. Aan het eind van de 10e eeuw is het rijk ingestort en de gebouwen vervallen tot ruïnes.

Pas in 1848 is de stad ontdekt door een team Guatemalteekse ontdekkingsreizigers. In 1853 kwam er een rapport in een Europees magazine, waarna archeologen en schatzoekers de ruïnes gingen onderzoeken.

Tot op heden is slechts 20% van de stad uitgegraven; het is erg kostbaar en ook dermate overwoekerd dat de gebouwen makkelijk beschadigd kunnen worden. Dankzij scans weet men dat er nog ongeveer 16.000 ruimtes opgegraven kunnen worden.

De reis was doordat hij werd onderbroken in 3 etappes goed te doen. Het was wel een erg klein vliegtuigje. 19 passagiers en 2 piloten en dan was hij tjokvol. Ik had de excursie in juli geboekt; dat was een slimme zet want al op de 1e cruisedag hoorden we dat deze excursie volgeboekt was.

We vlogen van het zuiden over de toppen van een band van vulkanen in het binnenland heen. Er zijn nog diverse erg actieve vulkanen en het was niet uitgesloten dat we rook en/of lava zouden zien. Helaas vlogen we al vrij snel de wolken in; de 2 volgende foto's zijn vanuit het vliegtuigje gemaakt;

We gingen door 2 luchtzakken, beetje onaangenaam, maar niemand werd echt misselijk. De gids die ons opwachtte met een nieuw busje was een prima gids. Hij vertelde veel over Guatemala. Hij had er geen moeite mee om te vertellen dat de huidige regering waardeloos was. Zo exporteert Guatemala ruwe olie naar de VS, die het raffineert en terug verkoopt met woekerprijzen. Zelf een raffinaderij aanleggen daar begint de regering niet aan.

Ook vertelde hij dat ongeveer 35 jaar geleden zijn ouders, die boer waren, opeens hun land kwijt raakten. Hij was toen 10 jaar, kon niet meer naar school en begon als boomtapper in de jungle te werken. Hij heeft jaren op vogels geleefd die hij zelf kon schieten. Hij at alles, alleen geen aaseters, omdat hij elke dag zag wat die aten. Na 7 jaar hadden zijn ouders zich omgeschoold tot missionaris, en kon hij eindelijk naar de middelbare school.

Na de ingang van het complex veranderde de omgeving van landbouwgrond naar regenwoud.

We mochten nog een stukje met het busje door de jungle rijden tot het punt waar de eerste opgravingen begonnen.

Onze eerste tempel die we op mochten was Tempel IV. Voor we de trap opliepen was er een hoop gedoe hoog boven in de boom. Een spin-aap slingerde zich razend snel van tak tot tak. De gids waarschuwde al dat in een andere boom haar jong zat die waarschijnlijk moeite had moeders bij te houden en dat moeder wel terug zou komen voor het kind. En jawel; ze kwam weer te voorschijn, moedigde het jong aan, en reikte met haar lange armen naar het kind. Het ging razend snel en het is puur geluk dat ik dit moment kon vastleggen, ook omdat de gids me gewaarschuwd had wat er ging gebeuren;

Nu begonnen we de trap op te klimmen. Tempel IV is ook bekend als de tempel van de 2 koppige slang. Met 65 meter hoogte is het het hoogste gebouw van Tikal. Het is gemaakt rond 740 AD door de zoon van K'awiil.

Toen we eindelijk boven kwamen werd ik ontzettend verrast door het uitzicht;

Ik had wel de foto's van Tikal gezien en ik dacht dat de foto's van de uitstekende complexen boven het regenwoud gemaakt waren uit vliegtuigen. Maar nee; de prachtige vergezichten over de tempels die hoger waren dan de boomtoppen konden we met eigen ogen zien! Het was magisch en zeer bijzonder. Ik had verwacht dat de piramides en tempels van de Maya's het niet zouden halen bij die in Egypte, maar nu ik het met eigen ogen zag vond ik het net zo bijzonder, en zeker net zo mooi als Petra (Jordanië), De Chinese Muur, het terracotta leger van Xian en de Tasj Mahal. Alleen de Machu Picchu in Peru komt naar mijn mening hier nog bovenuit. 

Op de foto hierboven van links naar rechts; tempel I, II en III. 

Op de foto hieronder is de Great Pyramid. Dit is een ander uitzichtpunt vanaf Tempel IV;

Tussen de piramides lopen de wegen van de Maya's. Ze hebben namen en verbinden de tempels in het regenwoud;

Nu worden ze door de toeristen gebruikt, en door de bomen zijn ze bijna allemaal heel schaduwrijk. Ik vond het goed vol te houden maar de meesten van de groep zweetten als otters. 

De gids had aan het begin van de excursie ons allemaal gewaarschuwd. Er was tijd om 4 tempels te bezichtigen. Hij zou bij elke bezichtiging aangeven hoe lang we hier door konden brengen. Als we ons niet aan de tijd hielden of afdwaalden van de groep, dan kostte dat ons een tempel en als het ernstig was mogelijk 2.

Ik moet zeggen; deze waarschuwing werkte. Iedereen was er op gebrand alles te zien en ik heb nog nooit een groep meegemaakt die zo stipt op tijd weer klaar stond. Allemaal!

Toen we weer terug op de grond waren snel allemaal een foto gemaakt van tempel IV en liepen we weer verder;

Al snel stonden we bij de 'Great Pyramid';

De grote piramide  is 31 meter hoog en het is een van de grootste piramides van centraal Amerika.

Er zijn 2 lichamen gevonden op de 2e laag zonder offers, en het is een mysterie wie ze waren. Het meest waarschijnlijke is dat ze geofferd zijn om het gebouw in te wijden.

De bouw van deze piramide is begonnen voor de 6e eeuw BC en hij was af in 250 AD.

Als je omhoog klom had je uitzicht op tempel IV en de Talud-Tablero tempel (op voorgrond);

De Talud-Tablero Tempel (Talud = steile muur, Tablero = tafel) is 22 meter hoog en in de 3e eeuw was er 7 meter af. Er is aan gebouwd tot 700 AD. Er zijn 2 mannen en 1 vrouw gevonden met prachtige offerandes; zij zullen dus een hoge, wellicht koninklijke rang hebben gehad.

Het grootste bouwwerk is Tempel I, ook wel genoemd de tempel van de grote jaguar. Hij is 45 meter hoog en gebouwd rond 700 AD door de heerser Jasaw Chan K'awiil. Hij is overleden in 734 en zijn tombe is in de tempel gevonden. Deze tempel mag je niet op.

Dit is het uitzicht van Tempel II op Tempel I en de Grand Square.

Tempel I domineert de Grand square; dit is het centrum van de totale opgraving, en het meest spectaculaire deel van Tikal.

Er is 1000 jaar aan gebouwd. 

Links van de grand square staan offer altaars en hierachter (niet op de foto) gebouwen die behoren tot Acropolis Noord.

Recht tegenover Tempel I staat Tempel II (foto genomen vanaf Acropolis Noord);

Tempel II is 38 meter hoog en gebouwd voor Kalajuun Une 'Mo', de vrouw van K'waiil. Haar tombe is niet gevonden. Deze tempel mag je wel op; weer via een houten trap aan de achterzijde. Boven de tempel is rondom ook een houten vlonder gemaakt. Ik vind het slim gedaan; geen beschadigingen aan de tempels, een prachtig uitzicht en de houten stellages zijn zoveel mogelijk aan het oog van de foto camera's onttrokken. Iemand van de groep vertelde dat de piramides in Mexico erg te lijden hebben van het toerisme en dat je nu niet meer op de piramides mag lopen. Ze had 2 Mexicaanse piramides bezocht en vond Tikal veel mooier. 

Het bijzondere van de bouw is dat met zonsopgang de schaduw van de ene tempel de andere tempel bereikt, en met zonsondergang omgekeerd. 

Er staan ook diverse gebouwen die aangeven door hun schaduw wanneer het 21 maart, 21 juni, 21 september en 21 december is. De Maya kalender telt 360 dagen. Denk niet dat ze niet door hadden dat een jaar 365 dagen had; maar de 5 ongeluksdagen waren niet in de jaarkalender opgenomen.

Dit complex (boven de masker-foto) heet North Acropolis en bevat diverse gebouwen die een ceremoniële doelstelling hadden, en hier waren ook een paar enorme stenen maskers te zien. Het staat pal achter de offer tafels op de Grand Square.

Hier pal tegenover staat Central Acropolis (boven); die heeft diverse administratieve en wooncomplexen met diverse verdiepingen. Ook het paleis van K'awiil is hier, met diverse water reservoirs.

We kregen van de gids 15 minuten om foto's te maken. Het is me gelukt in deze krankzinnig korte tijd de meeste gebouwen te zien van binnen en/of op te klimmen (behalve dus Tempel I).

Innig tevreden liepen we allemaal naar de bus terug.
We hadden een typisch midden-Amerikaanse lunch (rijst-bonen-tortilla-malse kip-groente) en daarna zaten we weer in het vliegtuigje en precies 10 minuten voor de dead-line van het cruiseschip waren we allemaal terug aan boord.

Peter had in Antigua ook een erg leuke dag gehad, mede te danken aan een zeer humoristische gids. Ik heb hem gevraagd of hij hieronder een verslagje wil schrijven -hij heeft zelfs een paar foto's gemaakt - maar die kans is miniem...



Zondag, 29 oktober.

Deze zondagochtend startte maar matig. Voor de 3e nacht op rij werd ik al om 5 uur wakker. De klok regelmatig een uur terug zetten is niet mijn ding. Vooruit werkt beter voor mij. 

Dus ik ging maar even aan mijn blog werken, die ik gisteravond nogal in de soep heb gedraaid, maar het leek alleen maar erger te worden! IEUWW.

Toen ging ik mijn yoga matje uitrollen maar het schip deinde dermate erg dat ik zelfs niet in downward-facing-dog kon blijven staan zonder om te rollen. Voor de leken; dat is je handen en je voeten op de mat en je billen in de lucht. Diepe zucht. Toen ben ik maar de gym ingegaan, op een fiets geklommen en een flink stuk gefietst, me goed aan het stuur vasthoudend. Toen nog even bergje op lopen op de lopende band en op de cross trainer. Ik vind het allemaal niks maar de afwisseling is wel door te komen en je hebt genoeg te zien in de gym. Ik kreeg nog roeiles van een veteraan, een 'vriend' van de Tikal groep. Toen had ik nog net tijd voor een sauna en douche beurt voor het restaurant zou sluiten. Waren de dames van de Spa de sauna vergeten aan te zetten. Het bleef niet meezitten vandaag.

Rond lunchtijd kwamen we aan in Huatulco (Mexico). Op 15 km afstand ligt het Bocana del Rio Copalita Eco-archaeological Park.

Het is 87 hectare groot en bevat een moeras, tropisch regenwoud, steile klippen en prachtige uitzichtpunten over de oceaan. Plus dus dat archeologen in 1996 een 2500 jaar oude nederzetting ontdekten. De nederzetting is pas verlaten toen de Spanjaarden in Mexico kwamen. Er hebben ruim 2000 mensen gewoond die leefden van visvangst en jacht. Landbouw was beperkt door ongeschikte grond.

De opgravingen vertoonden ingenieuze bouwtechnieken die overstromingen en stormen konden doorstaan. 35 ha is open voor publiek, inclusief een ceremonieel gebouw, tempels en een hofhouding.

Het bijbehorende museum geeft een uitstekende indruk over cultuur en gevonden voorwerpen.

Een netwerk van looppaden geeft de bezoeker een goede indruk over de diversiteit van flora en fauna. En natuurlijk de geweldige uitzichten.

Dit aanbod lokte ons meer dan een stranddag of slenteren door Huatalco, dus vol goede moed stapten we in de bus. Na 15 minuten werd er een stop gemaakt voor een foto. Nou voor de hele groep uit de bus is, een foto heeft genomen en weer in de bus zit, ben je gauw een half uur verder. Maar dan heb je wel wat;

Nog een kwartier verder en we waren er al.

Eerst het museum in. Ik verdenk de gids ervan dat hij van airco hield want hij wijdde heeeeel erg lang uit over elk vaasje, beeldje en kralenketting die er in de (enige) kamer te zien was.

Hij had een irritante stem en vreselijk accent en ik was bij de eerste zin al de draad van het verhaal kwijt. Dit wist hij een half uur te rekken en daarna eindelijk naar de opgravingen. Er waren 2 grote vage constructies, die je allebei binnen 5 minuten wel helemaal gezien hebt, maar ook hier wist hij er een half uur over uit te wijden, terwijl ik lek geprikt werd door de muggen. Zelfs in de regenwouden van Costa Rica overdag geen mug gezien, dus ik had mijn lotion in de hut laten liggen.

Voor wie wil weten wat je op bovenstaande foto's nou precies ziet, zou ik zeggen; vlieg eens naar Huatalco.

Vervolgens stonden we stil bij elke boom en elke struik, en vooral wat eetbaar was en wat niet.

Peter mompelde nog dat hij geen Jamie Oliver kookles had geboekt. Ik moedigde hem aan dat tegen de gids te zeggen maar zo zit Peter niet in elkaar.

Mijn middag werd nog een beetje gered door deze jongen;

Sorrie dat ik 4 foto's opplak over dezelfde leguaan, maar hij zat prachtig in het zonnetje en liep op een gegeven moment ook nog naar de rivier om er te drinken en te zwemmen.

Duidelijk het hoogtepunt van de dag!

We mochten nog een heuvel op voor min of meer hetzelfde uitzicht als bij de busstop;

Maar ook hier werden we gered door 2 gieren die beneden op de rotsen zaten;

Als troost voor dit dieptepunt uit onze geweldige cruise tracteerde Peter ons die avond op een stuk 'President steak'. Ik geef niet om biefstuk maar ik moet toegeven dat dit een lekker stuk vlees was.

Dinsdag, 30 oktober

Vandaag een vaardagje.

Heerlijk. Vooral na 4 dagen excursies.

Maar voor het blog is het minder uitdagend. 

Voordeel is wel dat je vandaag snel klaar bent met lezen.

We werden heerlijk pas om 7 uur wakker. Een uurtje naar de gym en de sauna. Toen (laat) ontbeten. Daarna naar een lezing, lunchen, weer een lezing. Even met dochter gebeld via whatsapp. Toen over het promenade dek gaan wandelen. Heeft Peter geen geduld voor, die rent liever op de lopende band. Vandaag had ik geluk. 3 keer liepen er mensen met mij mee op, waaronder een stel uit Katwijk. Ik ben 1.5 uur aan het wandelen geweest. Flinke bries, het liep heerlijk en ik kon gewoon niet stoppen. 1 rondje is 450 meter, doe ik precies 5 minuten over.

Daarna gaan eten, ga straks nog wat studeren en lekker naar bed.

Woensdag, 31 oktober.

Vandaag voeren we de haven van Puerto Vallerto in Mexico binnen. Dit stadje is bekend geworden doordat Liz Taylor en Richard Burton er een paar huizen hadden. Het is een flinke stad en veel te doen. Maar wij besloten dat we geen zin hadden in slenteren door een stad of langs boulevard en hadden een toertje geboekt.

Om half 11 stonden en een paar Unimogs 4x4 (ex leger voertuigen uit 1975) voor ons klaar. In groepjes van 10 man gingen we erin zitten en eerst reden we naar een klein dorpje. 

Hier bezochten we de locale kerk;

en een tortilla bakkerij;

De dames achter de kassa deden goede zaken en hadden wel lol met elkaar;

De gids vertelde dat een gemiddelde Mexicaan 7 tortilla's eet... per maaltijd. 

Dus voor een moeder is dit erg veel werk en ze koopt ze dan ook vers en kant en klaar bij de Tortilleria. 

Eerst worden maiskorrels ongeveer 30 minuten gekookt. Ze zijn dan nog steeds te hard om te eten. Met toevoeging van een heel klein beetje water bij die maiskorrels ga je het deeg maken. Mbv een soort vijzel en stamper en een beetje spierkracht wordt het vanzelf deeg. Hier doe je een balletje van tussen 2 plastic vellen in een pers en voila; een tortilla. Even bakken op een hete plaat... en klaar.

In de bakkerij ging het automatisch.

Aan de overkant was een groenteboer en voor 1 US$ kon je een aardige zak groente kopen.

Het minimum loon van een Mexicaan is $ 5,- per dag.

Na deze stop gingen we in de Unimog verder, dit keer al snel het binnenland in. Het zand vloog om je oren en je moest je af en toe stevig vasthouden aan de lussen boven je hoofd.

Toen we in de jungle van Mexico kwamen, stapten we uit voor een wandeling. De gids vertelde dat hier nog jaguars en poema's leven. Maar ze slapen overdag en bovendien laten ze zich nooit zien.

Dus het werd weer een botanisch toertje, maar we bleven gelukkig niet bij elke boom staan. 

een krekel

Het was inmiddels half 3 en ik begon een beetje om te vallen van de honger. Weer terug bij de Unimogs kregen we een biertje (Peter en ik waren de enige die dat afsloegen). Ik snapte er niks van; bier op je nuchtere maag in de middaghitte... vragen om problemen als je het mij vraagt. Maar die Amerikanen waren wel wat gewend blijkbaar.

Dit keer gingen we over modderstromen en kuilen;

En eindelijk kwamen we bij een huisje waar fruit klaar stond. 

Daarna kregen we een tortilla demonstratie en mocht één van de groepsleden het deeg maken uitproberen;

Daarna werden er tortilla's van gebakken en kon ik eindelijk wat eten;

Ik weet niet of het kwam doordat ik zo'n honger had maar ik had nog nooit zulke lekkere tortilla's gegeven; de hete deegflapjes vullen met bonen, guacamole en salsa en eten maar. Ondanks dat de gids zei dat dit een voorafje was, at ik er 3 op. Het was heerlijk en het hoofdgerecht is altijd afwachten.

Daarna weer door de jungle naar het restaurant, dat pal aan het strand stond. 

Hier kregen we nog bonensoep, en salade, spiezen met varken, kip en rund en gegrilde groente. Het smaakte allemaal even lekker maar toch had ik geen spijt van die 3 tortilla's.

De tequilla vloeide rijkelijk en ik bleef me verbazen over de drank die iedereen naar binnen sloeg.

Na het eten was de keus tussen koffie leuten, zwemmen in de oceaan of in een 2 persoons hangmat... en na een half uurtje reden we met de Unimogs terug naar de boot, terwijl sommigen weer aan het bier drinken sloegen.

Donderdag, 1 november

Vandaag weer een vaardag. 

Eerst yoga op een hoekje van de wandelpromenade, daarna ontbijten, en toen heeft Peter zonder enig aandringen uit eigen beweging voor 18 december 2019 22 dagen naar Antarctica geboekt! Dus geen 25 jarig huwelijksfeest maar een reis. 

Het verbaast Peter zelf ook dat hij het zo naar zijn zin heeft tijdens deze cruise.

Daarna ruim een uur over het Promenade dek rondjes gelopen. Ik moet toch mijn ei kwijt en Peter ging naar de gym.

Plotseling dook er heel in de verte een walvis op. Hij spoot nog water ook. 

Een kwartier later zag ik er eentje heel dicht bij de boot. Ik had toevallig wel mijn mobiel bij me, maar eer dat ik die in foto-shoot-stand had was de walvis al weer vertrokken. 3 minuten later sprongen er opeens allemaal kleine bruine dolfijnen rond. Wel 5 minuten lang maar het is erg moeilijk foto's maken met een I-phone. (later bedacht ik me dat er ook een stand is om een rits foto's te maken, maar ik had me nooit verdiept hoe dat nu moet).

Dus tja; dit is mijn beste foto, haha;

Het water was volledig vlak dus al die witte spatjes komen van de dolfijnen.

We hebben geluncht met 2 Katwijkers die ik op het Promenade dek ontmoet had. Aardige lui.

Om 14 uur was er een 5 km wandeltocht voor de kankerbestrijding onder het mom 'On deck with a cause'.

Ik had wel mee willen wandelen maar ik dacht dat je dat over de slome oudjes zou struikelen. Vreemd genoeg was het aantal meelopers heel veel lager dan ik had gedacht en het tempo was ook niet onaardig. Maar ik kon niet meer meelopen omdat de lunch met de Katwijkers wat te lang had geduurd. Weten we dat ook weer voor de volgende keer.

De dame links voor heeft zelf kanker. Ik heb een keer heel lang met haar gepraat. Een dappere vrouw met een man die haar door dik en dun steunt. Indrukwekkend stel.

De reis begint ten einde te lopen... nog 1 vaardag en dan eindigen we in San Diego, Californië vanwaar we naar huis vliegen.

.